ABD Kongre üyeleri Bhopal gaz trajedisi nedeniyle Dow’a mahkeme celbi yayınladı

On iki ABD’li kongre üyesi, ABD Adalet Bakanlığı’na (DOJ), 1984 Bhopal gaz felaketiyle bağlantılı olarak Dow Chemical Company’ye karşı suç duyurusunda bulunmaları yönünde çağrıda bulundu.


Endüstriyel felaket, 2 ve 3 Aralık 1984’te, Union Carbide Corporation’ın (UCC) Bhopal’deki pestisit fabrikasından gelen bir sızıntının binlerce insanı zehirli gazlara maruz bırakmasının ardından meydana geldi (dosya fotoğrafı).

Kongre üyeleri Rashida Tlaib, Pramila Jayapal ve Kongre üyesi Frank Pallone Jr. tarafından imzalanan mektup, trajedinin ana sanığı olan Dow Chemical Company’yi Hindistan’ın tekrarlanan mahkeme çağrılarına yanıt vermeye çağırıyor.

Amerika Birleşik Devletleri ve Hindistan tarafından 2001 yılında imzalanan cezai konularda karşılıklı adli yardımlaşma anlaşması uyarınca, Hindistan’ın ABD yetkililerinden mahkeme celbini kendi adına tebliğ etmelerini istemesi gerekiyor.

Kongre üyelerine göre, bu talebin Hindistan’ın Adalet Bakanlığı’ndan yedinci kez müdahale etmesini istediği, ancak şu ana kadar başarılı olunamadığı belirtildi.

Üyeler, “Bhopal trajedisinin cezai sorumluluğuyla suçlananların hiçbir zaman sorumlu tutulmaması şok edici” diye yazdı.

Üyeler, Adalet Bakanlığı’nın Hindistan’ın Bhopal ceza davasındaki kilit sanığı kovuşturma çabalarını desteklemedeki başarısızlığının “ülkemizin düzeltilmesi gereken uluslararası yasal ve ahlaki standartlara bağlılık konusundaki itibarı üzerinde silinmez bir leke bıraktığını” yazdı.

Endüstriyel felaket, 2 ve 3 Aralık 1984’te, Union Carbide Corporation’ın (UCC) Bhopal’deki pestisit fabrikasından gelen bir sızıntının binlerce insanı zehirli gazlara maruz bırakmasının ardından meydana geldi.

“1984 yılında, kötü tasarlanmış ve dikkatsizce bakımı yapılan Union Carbide pestisit fabrikası, hiçbir uyarıda bulunmadan Hindistan’ın Bhopal şehrine 27 ton zehirli gaz saldı. Birkaç saat içinde binlerce kişi öldü ve on binlerce kişi sakatlandı. Ölümler yaşanmaya devam ediyor ve bugün 100.000’den fazla kişinin hâlâ kronik hastalıklardan muzdarip olduğu tahmin ediliyor.” ifadelerine yer verildi.

Mektup şöyle devam ediyordu: “Neredeyse 40 yıl sonra, Hintli yetkililerin 3 Aralık 1984 olaylarına ilişkin soruşturmasıyla ilgili ceza davaları tamamen çözümlenmeden kaldı. Dünyanın en kötü endüstriyel felaketi olarak bilinen Bhopal için tek bir para cezası ya da ceza ödenmedi ve ABD yasalarına göre kasıtsız adam öldürmeye eşdeğer olan kasıtsız adam öldürmeyle suçlananlar henüz bir gün bile gözaltında kalmadı.”

1992 yılında, ABD’deki eski bir Fortune 100 şirketi olan baş sanık Union Carbide, eski CEO Warren Anderson ile birlikte Hindistan mahkemeleri tarafından “kaçak” veya adaletten kaçan ilan edildi. Warren Anderson öldüğünde ABD yetkililerine yapılan iade talebi henüz tamamlanmamıştı.

2001 yılındaki birleşmenin ardından Union Carbide, Dow Chemical’ın (şu anda Dow Inc.) tamamına sahip olduğu bir yan kuruluş haline geldi.

Hindistan Merkezi Soruşturma Bürosu (CBI) tarafından yapılan üç yıllık bir araştırma, Union Carbide’ın yetersiz teknolojiden, çifte güvenlik ve acil durum hazırlığı standartlarından ve zehirli gazı sızdıran pestisit fabrikasındaki güvenlik sistemlerinin dikkatsiz maliyet kesintisinden sorumlu olduğunu ortaya çıkardı.

Union Carbide, Hindistan’ın yargı yetkisini kabul etmediğini ve bu nedenle duruşmaya katılmayacağını kayıtlara geçti. Kongre üyeleri mektupta, Dow’un 2004 yılından bu yana devam eden cezai işlemler kapsamında yedi kez mahkemeye çağrıldığını ancak hâlâ bu çağrıya uymadığını belirtti.

Hintli bir yargıcın bu yılın Mart ayında göstermelik bir sebep bildirimi yayınlamasının ardından Dow’un mahkemeye çıkışı 3 Ekim 2023 olarak belirlendi.

Bhopal gaz saldırısından sağ kurtulanların örgütleri bu adımdan dolayı minnettarlıklarını dile getirdi.

Bee, “ABD Kongresi’ndeki en güçlü seslerden bazılarının ABD Adalet Bakanlığı’na yasalar çerçevesinde hareket etmesi ve ülkelerinin suç örgütleri için güvenli bir sığınak olarak imajının zedelenmesini engellemesi yönünde çağrıda bulunması gerçekten cesaret verici” dedi. Bhopal gaz felaketinden sağ kurtulanların oluşturduğu bir örgüt.

Bhopal Bilgi ve Eylem Grubu’ndan Rachna Dhingra şunları söyledi: “ABD milletvekillerinin bu eylemi, hükümetimizin ABD şirketlerinin cezasız kalmasına yardımcı olan departmanları için bir derstir.” Umuyoruz ki bu, mevcut muhalefetin taklit edilen önde gelen sesleri tarafından da duyulacaktır. Ülkemiz.”